برای شروع هر کسب و کار یا بیزینس مهم ترین و اولین اقدام نگارش بیزینس مدل است در این مطلب به اهمیت بیزینس مدل میپردازیم. مدیریت کسب‌وکار شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد اما یکی از سخت ترین و پیچیده ترین پرسه های حال حاضر دنیای تجارت به حساب می‌آید. شاید در گذشته با آزمون و خطا و امتحان روش های مختلف می‌شد یک کسب‌وکار را گرداند اما امروزه با توجه به پیشرفت سریع همه چیز دیگر جایی برای آزمون و خطا باقی نمانده و باید از قبل یک استراتژی و هدف گذاری مشخص داشت. برای مدیریت یک کسب‌وکار باید در تمام زمینه های مربوط به آن کسب‌وکار اندک سر رشته‌ای داشته باشید. همچنین باید بر روی تک تک کار کنان مجموعه نظارت کافی داشته باشید و همین طور زحمت سر و کله زدن با تولیدکننده اصلی یا پخش کننده ها و یا خریداران نیز بر دوش شما خواهد بود. قطعاً انجام تمامی این امور در کنار یکدیگر مدیریت کسب‌وکار را به یکی از سخت ترین کارها تبدیل می‌کند. شاید این سؤال در ذهن شما مطرح شود که چاره کار چیست و چگونه می توان این کار دشوار را به نحو احسنت انجام داد ما به شما بیزینس مدل را پیشنهاد می کنیم مدل کسب‌وکار در واقع یک نقش است که به شما کمک می‌کند در دنیای عجیب و پیچیده مدیریت کسب‌وکار راه را گم نکنید و بتوانید همه امور را بدون آزمون و خطا به درست ترین روش انجام دهید. در دوره های مدیریت کسب‌وکار مجموعه آموزش به آموزشگاه به تفصیل در باب استفاده از بیزینس مدل گفته‌ایم.
اهمیت بیزینس مدل
در واقع برای کسانی مناسب است که کسب‌وکاری را ایجاد کرده اند و نتوانسته اند برای رونق و مدیریت درست آن قدمی بردارند. همچنین این مقاله می‌تواند به درد کسانی که یک کسب‌وکار موفق دارند هم بخورد به این صورت که آن‌ها در پی گسترش و موفقیت به روز کسب‌وکارشان هستند و مدل کسب‌وکار قطعاً همان چیزی است که به دنبال آن هستند. البته دانشجویان و افرادی که هنوز کسب‌وکاری را ایجاد نکرده‌اند و در پی کارآفرینی و تولید یک کسب‌وکار هستند نیز می‌توانند از این مقاله استفاده کند. در این مقاله ما ماهیت اصلی و کلیت مدل کسب‌وکار را برایتان شرح می‌دهیم و از مزیت های استفاده از این مدل می‌گوییم. سپس به اتفاق یک کسب‌وکار را ترسیم می‌کنیم و برای آن یک بیزینس مدل طراحی می‌کنیم و به شما کمک خواهیم کرد که بتوانید برای کسب‌وکار خودت آن یک مدل کسب‌وکار طراحی کنید و بدین وسیله باعث رونق کسب‌وکارتان بشوید. شما می‌توانید جهت شروع کسب‌وکار یا برای پیشرفت کسب‌وکارتان از مجموعه آموزش به آموزشگاه پارس کمک بگیرید.
کلیت بیزینس
تعریف بیزینس مدل در واقع برنامه ای است که شما برای درآمدزایی و به دست آوردن پول دارید و اگر کسی از شما سؤال کند که مدل کسب‌وکار شما چیست درواقع منظور این فردین است که شما چه برنامه هایی در جهت درآمدزایی و رونق کسب‌وکارتان دارید. در واقع شما هنگام چیدن یک بیزینس مدل به چیزهایی از قبیل این که چه افرادی جامعه ی هدف شما هستند و این که کار شما برای مشتریان و مخاطبان چه سود و منفعتی دارد و چه جایگاهی برای مشتری ایجاد می‌کند، توجه می کنید. همچنین شما در هنگام چیدن یک مدل کسب‌وکار باید سؤالاتی را از خودتان بپرسید از قبیل این که چه روشی را برای توزیع کردن محصولات انتخاب می کنید و چگونه قرار است که مشتری ها را به سمت کسب‌وکار خودتان جذب کنید و البته حفظ کردن مشتری در ادامه کار نیز یکی از موارد مهمی است که باید به آن توجه کنید و بسیاری از موارد دیگر که شما باید در هنگام چیدن بیزینس مدل به آن ها توجه کنید مثل نحوه بازاریابی، این‌که هزینه های کلی چه مقدار است و چه مقدار سود به دست خواهید آورد و بسیاری موارد دیگر که ممکن است هنگام شمردن آن ها مجبور باشیم چندین صفحه را پرکنیم.
اما به صورت کلی ماهیت بیزینس مدل در سه گزینه خلاصه می‌شود توجه به هر چیزی که دارای ارزش است مثل مواد اولیه، فرآیندهای تولید، عوامل انسانی و مورد دوم توجه به چیزهایی که در فرآیند فروش به ما کمک می‌کند مثل کار بازاریابی، توزیع کردن محصولات، بررسی فرآیند فروش. سومین چیزی که باید به آن توجه کنیم چیزهایی هستند که به پرداخت مشتری منجر می‌شوند مثل تکنیک های قیمت‌گذاری، روش های امن پرداخت، کمک به مشتری برای پرداخت (مثلاً اقساط کردن پرداخت). درواقع تمام این مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم و سؤالاتی که گفتیم باید از خودتان بپرسید قطعات یک جورچین هستند که در کنار یکدیگر به شما نقش کاربردی و راه بردی کسب‌وکارتان را نشان می‌دهند. درواقع همین دلیل بزرگی است که مجموعه آموزش به آموزشگاه پارس از داشتن یک بیزینس مدل در کسب‌وکارها حمایت می‌کند.
مزیت استفاده از بیزینس مدل
به‌طور حتم می‌توان گفت که هر بیزینس و تجارت موفقی یک مدل کسب‌وکار مخصوص برای خودش دارد البته مدل کسب‌وکار محدود به یک نقشه و راهکار نمی‌شود بلکه مدل کسب‌وکار باید کاملاً آنلاین و به‌روز باشد و با توجه به نیازهای بازار برای کسب‌وکار شما چیده شود. درنتیجه کسب‌وکارها ممکن است چندین و چند مدل کسب‌وکار مختلف را تجربه کنند و با گذر زمان در هر مقطعی با توجه به شرایط بازار و شرایط مجموعه یک مدل کسب‌وکار جدید را طراحی کنند. یکی از مزیت های استفاده از مدل کسب‌وکار این است که شما می‌توانید مزیت رقابتی برای خود ایجاد کنید. مزیت رقابتی به این معناست که شما باید یک مزیتی نسبت به رقبای خود داشته باشید تا مشتری به سمت و سوی شما جذب شود. به عنوان مثال اگر یک شرکت توریستی دارید باید ساعت های پرواز را به‌طور دقیق ذکر کنید و حتی می‌توانید در سایت مجموعه‌ی خود از فیلم های جذاب و خاطرات قبلی سفرهای مجموعه تان چند مورد را آپلودش کنید.
یا به عنوان مثال اگر یک شرکت آموزشی دارید بهتر است که هزینه های مناسب و معقولی را برای کسب‌وکارتان در نظر بگیرید و همچنین از روش های روز و تکنیک های حل سریع استفاده کنید تا بتوانید نسبت به سایر رقبای خود یک برتری ایجاد کنید. حال شما تصور کنید که با داشتن مدل کسب‌وکار چندین و چند مزیت رقابتی در پیش روی شماست و شما می توانید از همه آن ها بهره بجویید. یکی دیگر از مزیت های استفاده از مدل کسب‌وکار این است که شما می‌توانید درآمدتان را کاملاً مدیریت کنید و حتی بخشی از درآمد را ماهانه به توسعه و پیشرفت کسب‌وکار اختصاص دهید درواقع حتی یک کسب‌وکار موفق هم نیاز به یک مدل کسب‌وکار دارد؛ زیرا تنها شروع طوفانی و موفق کافی نیست بلکه ادامه دادن از آن هم نیز مهم تر است این‌که شما بتوانید کسب‌وکارتان را به‌روز و در مسیر روند پیشرفت بازار نگه‌دارید نیز یکی از مواردی است که می‌تواند به توسعه و گسترده شدن کسب‌وکارتان کمک کند. یکی دیگر از مواردی که ما را مجاب به استفاده از مدل کسب‌وکار می کند این است که ما در بازه های کوتاه مدت از سود و زیان خود باخبر می‌شویم و در صورت لزوم ضرب الاجلی برای مقابله و جلوگیری از ضرر و زیان خواهیم داشت. از این ما حتی در شرایط بد بازار و در حالت رکود اقتصادی نیز ضرر چندانی نخواهیم داشت برخلاف سایر کارخانه ها و تجارت ها که با توجه به شرایط فعلی کرونا و رکود بازار دچار ورشکستگی شده اند و حتی بسیاری از آن‌ها نیز مجبور به پایان دادن به کسب‌وکارشان شده‌اند.
همچنین اگر شما به دنبال جذب یک سرمایه‌گذار برای تأمین بودجه های موردنیاز کسب‌وکارتان هستید بهتر است که حتماً پیش از اقدام به این کار یک بیزینس مدل برای خود طراحی کنید؛ زیرا هر سرمایه گذاری علاقه دارد تا بداند کاری که قرار است روی آن سرمایه گذاری کند چه سود و زیان هایی را در پیش خواهد داشت و همچنین چه نقشه و اهدافی را دنبال می‌کند. پس فکر می‌کنم تا اینجا با اهمیت مدل کسب‌وکار آشنا شده اید و در ادامه برای شما به صورت عملی در مورد ساختن یک مدل کسب‌وکار صحبت خواهیم کرد.
ترسیم یک بیزینس مدل
در واقع الکساندر اوستروالدر اولین کسی بود که از بوم مدل کسب‌وکار بانام هستی شناسی کسب‌وکار یاد کرد و بعداً نام این علم به بوم مدل کسب‌وکار عوض شد. بوم مدل کسب‌وکار با نام لاتین Business Model شناخته می‌شود که مخفف آن BMC است. درواقع بوم مدل کسب‌وکار یک وسیله ای است که به شما در خلق ایده ها و روش های جدید کمک می‌کند در واقع شما با داشتن یک بوم مدل کسب‌وکار یک هدف و روش کاری را برای خود ترسیم می‌کنید که می توانید مطابق با آن فعالیت های کوچک تر را بچینید و برای رسیدن به هدف بزرگ تر تلاش کنید در واقع بوم مدل کسب‌وکار هدف متعالی و نهایی را برای شما ترسیم می‌کند و شما و گروهتان را برای رسیدن به آن حمایت می‌کند. حال اگر بخواهید بدانید که یک مدل کسب‌وکار از چه قسمت هایی تشکیل می شود باید به شما بگویم که همان طور که قبلاً عرض کردیم یک بوم مدل کسب‌وکار از ۹ قسمت و نه تکه از جورچین تشکیل می‌شود که همه این‌ها باهم تبدیل به یک بیزینس مدل می‌شوند. در پایین تصویر این نمونه خام بوم مدل کسب‌وکار را برایتان قرار داده‌ایم. البته شاید از نظر شما این ۹ قسمت اندکی پیچیده و سخت به نظر بیاید از همین رو ما یک جدول سه قسمتی را برایتان به صورت خلاصه می‌آوریم این جدول طبق مدل 3 Lenses IDEO به وجود آمده است.
این جدول سه قسمتی به شما کمک می‌کند که راحت تر متوجه شوید که روی چه موضوعات و قسمت هایی باید توجه بیشتری داشته باشید. نقطه شروع خواستنی بودن است. خواستنی بودن به این معناست که چه چیزهایی مشتری را به سمت شما جذب می‌کند و باعث می‌شود که بخواهد از شما خرید کند درواقع به شما راه و روش تعامل با مشتری را می‌آموزد در نتیجه ما باید از دید مشتری خواستنی باشیم. مورد بعدی امکان پذیر بودن است. این قسمت درواقع به پشت صحنه کار و ابعاد بزرگ‌تر کار بر می‌گردد درواقع ما باید بدانیم که استخدام چه افرادی و معامله با چه افرادی به نفع شرکت ماست و باعث می شود که راحت تر به سمت اهدافمان قدم برداریم و در این مسیر از چه ابزارها و وسایلی باید استفاده کنیم. مورد بعدی پایدار بودن است پایدار بودن درواقع به قسمت مالی کسب‌وکار بر می‌گردد. ما باید بدانیم که شرایط بازار همیشه یکسان نمی ماند و سود و ضرر ما همیشه یک مقدار نیست. پس درنتیجه اگر در شرایط خوب مالی هستیم باید همیشه مقداری را به‌عنوان پس‌انداز داشته باشید تا اگر شرایط عوض شد بتوانیم کسب‌وکارمان را از ورشکستگی نجات بدهیم. حال که به صورت مختصر با مراحل و مزایای استفاده از بیزینس مدل آشنا شدیم می‌توانیم موسسه آموزش به آموزشگاه را به عنوان یکی از بزرگ ترین و کارآمدترین مجموعه ها در زمینهٔ طراحی بیزینس مدل به شما معرفی کنیم.
